Dat punk moge inspireren!
Expo ‘Naughty Kids’ in Antwerpen
review by Michiel Leen.
published on 07 Sep 2018 in De Standaard
De Antwerpse Academie voor Schone Kunsten wijdt een tentoonstelling aan de Antwerpse punkscene van de late jaren 70. De samenstellers doen er alles aan om ongemakkelijke nostalgie te vermijden. The Kids en Walter Van Beirendonck onder één dak? Bien étonnés de se retrouver ensemble, maar voor een keertje werkt het.
What we’re gonna do right here is go back. Back into time. Loop je, al was het maar om de drukte van het Antwerpse barokjaar te ontlopen, de punkexpo van de Academie voor Schone Kunsten binnen en waar kom je terecht? In het Rubensjaar 1977! Help!
Al snel merk je dat er meer aan de hand is. Tegen de achtergrond van die barokrevival begon het in Antwerpen te broeien. Rond de Stadswaag, enkele jaren tevoren nog een centrum van de hippiecultuur, ontstond een punkscene. Een club als Cinderella’s Ballroom groeide in korte tijd uit tot pleisterplaats. Toen in 1978 The Kids hun eerste elpee uitbrachten en Marc Didden voor het toenmalige BRT-programma Tienerklanken onder het motto Gisteren zullen we de pogodansen de eerste Vlaamse punkers ging opzoeken, was de beweging gelanceerd.
Veertig jaar na datum vindt de Antwerpse Academie voor Schone Kunsten de tijd rijp voor een retrospectieve. Punk in het museum? Op het eerste gezicht lijkt dat te wringen. Maar de organisatoren hebben er alles aan gedaan om te vermijden dat het in de lange zaal van de academie naar formol zou gaan ruiken.
Noisy black hole
De lichtreclame van Cinderella’s boven de ingang is natuurlijk een weggever. De tentoonstellingsruimte is omgetoverd tot een noisy black hole: het licht komt er van schreeuwerige tl-lampen en alle geluids- en beeldinstallaties blèren op vol volume. In de fel verlichte vitrinekasten: massa’s archiefmateriaal dat door de protagonisten van toen werd aangedragen. Het fotoalbum van Kids-frontman Ludo Mariman, vol handgeschreven plannings en half mislukte foto’s van optredens vat de sfeer van die jaren perfect samen. De Antwerpse punks zochten hun weg tussen politiek en pose. Jasjes die nog uit weinig meer lijken te bestaan dan studs en veiligheidsspelden worden geflankeerd door stapels zelfgemaakte magazines, affiches en pamfletten.
Samensteller en kersvers Academiedirecteur Johan Pas heeft zich voor deze opstelling geïnspireerd op de eerste ‘serieuze’ tentoonstellingen rond dada in de jaren 60. Ook toen speelde de vraag hoe je rond zo’n anarchistische, bij uitstek antimuseale beweging, een retrospectieve kunt bouwen. Om de zaken op scherp te stellen, sluit de tentoonstelling af met een debat over ‘de paradox van punk’, waarbij protagonisten van toen en DIY’ers van nu, zoals het collectief AARS, Vaast Colson en Lieven Segers hun licht laten schijnen over de (on)mogelijkheid van een hedendaagse punkbeweging.
Punk’s not dead
Dood en begraven is de Antwerpse punk niet: nogal wat namen die vandaag nog steeds bezig zijn, zetten hun eerste stappen in het Antwerpse punkmilieu. The Kids treden nog altijd op, ze spelen, wellicht tot hun eigen verbazing, zelfs ten dans op de opening van de tentoonstelling. Maar ook de eerste artistieke exploten van Jan Fabre en Anne-Mie Van Kerckhoven kwamen in deze scene tot stand, net als de eerste performances van Ria Pacquée. Ook de eerste collecties en performances van Walter Van Beirendonck, inmiddels docent aan de Academie, hebben een prominente plaats in de tentoonstelling. De tegendraadse concertzaal Het Bos bouwt voort op de spirit van verdwenen pleisterplaatsen als het anarchistische jeugdhuis Scheld’Apen en Cinderella’s.
Geen nostalgie
The Kids: bassist Danny De Haes was bij de oprichting van de band pas twaalf.
Veertig jaar na de feiten is er een nu-of-nooit-moment aangebroken voor wie die periode wil bestuderen. De Antwerpse scene is nooit echt in kaart gebracht. Vandaag lopen er in ’t Stad nog wel wat overlevers van toen rond, maar hun hanenkammen kleuren steeds grijzer. Tijdens ons bezoek aan de expo kwamen sympathisanten nog aandragen met zelfgemaakte opnames van punkconcerten, gefotokopieerde zines en oude affiches. Materiaal dat vaak voor het eerst in decennia het daglicht ziet.
Blijft de vraag hoe relevant de punkattitude vandaag nog is. De esthetiek van het genre werd algauw door de commercie gekaapt: er ontstond een modetaal waarin enkele gemakzuchtige referenties – een paar scheuren hier, een veiligheidsspeld daar – voor “punk” moesten doorgaan. De punkers van het eerste uur wisten zich met die uitverkoop ook geen raad.
De beeldtaal, de rebellie en do-it-yourselfattitude zijn wellicht belangrijker en duurzamer dan het aantal aangewende veiligheidsspelden. Stiekem hoopt Pas dat de studenten iets van de punk- attitude meesmokkelen in hun projecten voor de rest van het jaar. Benieuwd hoe dat uitpakt. De jongste studenten werden geboren in 2000. Voor hen moet ’78 wel heel ver weg zijn. Alhoewel. De Antwerpse expo toont aan dat zaken als dierenrechten, antifascisme en antiracisme veertig jaar geleden de toon zetten in de punkpublicaties. Daar zou je vandaag de dag vast ook nog een paar pittige zines mee kunnen vullen.
read online: http://www.standaard.be/cnt/dmf20180906_03712784
Related group exhibitions: Naughty Kids
1908 views