AMVK Palmt het M HKA in
review by Roger D'Hondt.
published on 26 Feb 2018 in Welkunst
Op zondag 13 april 1975 nodigden wij Anne-Mie Van Kerckhoven (AMVK) en Hugo Roelandt bij ons thuis uit op een etentje. Al vlug ontspant zich een gedachtewisseling over het kunstenaarschap van beiden en de carrière planning van Hugo in het bijzonder. Anne-Mie cijfert zich helemaal weg en vind haar tekeningen maar niets vergeleken met de artistieke ontwikkelingsgang waarmee Hugo in zijn hoofd zit.
Stranger than Life
Ik was het daar niet helemaal mee eens en ben van oordeel dat ze naast haar samenwerking met Hugo ook haar eigen weg kan gaan. Toen een tijdje later de Aalsterse schepen van cultuur en socialistisch voorman Bert Van Hoorick (BSP) mij vraagt om mee gestalte te geven aan de verkiezingscampagne van zijn partij nodig ik enkele progressieve mensen uit de cultuursector uit om daaraan mee te werken. Arno & Paul Decoutere en Kandahar verzorgen optredens en AMVK tekent een stripverhaal met als onderwerp de toen erg vervuilde rivier de ‘Dender’ die Aalst in twee snijd en door Louis Paul Boon wordt beschreven in zijn romans over de fabrieksstad Aalst. Het stripverhaal werd van huis tot huis verspreid op krantenformaat en moet zowat de enige massa publicatie van Anne-Mie en bij uitbreiding van een Belgische kunstenaar in die tijd zijn geweest. In 1988 vraag ik aan AMVK en Danny Devos om de affiche en het boek te ontwerpen naar aanleiding van de retrospectieve ‘New Reform (1970-79)’ die doorgaat in het Stedelijk Museum van de stad Aalst en het Cultureel Centrum van Berchem-Antwerpen. De stijl die ze hanteren bij de opmaak van hun tijdschrift ‘Force Mental’ dringt er in door en is de voorzetting van wat ik jaren heb nagestreefd: los van tradities kunst tot de mensen brengen.
Als ik in 2014 wordt gevraagd om de tentoonstelling ‘Tussenwereld’ te cureren voor de crematoria van Sint-Niklaas en Gent-Lochristi maakt AMVK een geheel nieuw werk dat de naam “Zielen kunnen zich verwonderen” krijgt. Het is een combinatie van geschiedkundige aspecten en hedendaagse filosofische bespiegelingen over het opslaan en bijhouden van persoonsgebonden gegevens. Het object is een bibliotheekmeubel dat los staat in de ruimte. Op de rugzijde zien wij een digitaal ontworpen fresco van beelden die media, sensatie, transcendentie en inkeer als onderwerp hebben. De andere zijde is de bibliotheekkast met ingewerkte schrijftafel waar in een soort van benedictijner afzondering gelezen en gewerkt kan worden. In deze digitale wereld gaat het bezitten van kennis, onder de vorm van gedrukte media zoals naslagwerken of zelf vergaarde notities, verloren. AMVK voelt zich in dit werk zielsverwant met de 13de eeuwse Henegouwse schrijfster Marguérité Porete die schreef “dat God zijn gaven geeft aan de mensen en niet aan de instellingen die de erediensten onderhouden”, waarmee zij het belang onderstreept van de persoonlijke kennis. Vandaag is onze kennis opgeslagen in de massieve communicatie van digitale databanken van clouds en onzichtbaar als huisbibliotheek. Het bibliotheekmeubel, waarvan er een aantal staan opgesteld in het M HKA, is kenmerkend voor de diepgang waarmee AMVK haar oeuvre aanpakt in een hedendaagse configuratie en in relatie tot de geschiedenis. Zelfs al beperkt die geschiedenis zich tot een fragment uit het leven ze gaat altijd uit van een persoonlijke ervaring van de kunstenaar.
AMVK behoort al enkele jaren tot de top van de Belgische kunstwereld met als toetje opmerkelijke tentoonstellingen in buitenlandse musea en culturele instellingen met een reputatie. De status van haar oeuvre heeft ze te danken aan een conceptkunst die blijk geeft van een complexloze eigenzinnige visie waarin ze ondermeer gestalte geeft aan de positie van de vrouw in een machocultuur. De vrouw in een maatschappijbeeld die overwegend mannelijk getint is zetten haar aan om te revolteren. Haar oeuvre is niet gemaakt om te bekoren maar om over na te denken.
Die Lorelei : 32 portretschilderijen 1987-1990
Filosofische en analytische gedachteprocessen maken haar werk tot meer dan schilderkunst. Zij vraagt ons om mee te denken aan een andere wereld dan deze die belust is op individueel succes en gratuit voorbij gaat aan de macht van het individu. Om deze complexiteit tot de orde te roepen maakt zij gebruik van de ongeëvenaarde tekenkunst en collagetechnieken die door vele kunstenaars werd ingeroepen ter socialisering van hun werken. De tekeningen die haar medium zijn bevatten een andere dimensie dan die waarmee wij vertrouwd zijn. De figuren zijn niet altijd esthetische begunstigden. De wereld zoals beschaafde mensen hem niet willen zien. Zoals hij ook onmogelijk is geworden. Stripverhalen vormen een van de markantste voorbeelden om deze ideeën over te dragen. De tekeningen van AMVK komen dan wel als tekeningen naar voor maar vormen uiteindelijk ieder afzonderlijk fragmentarische beelden. Sciencefiction figuranten in een beklemmende sprong naar het nieuwe het onzekere.
Deze techniek brengt de realiteit dichtbij. Zij gaat er mee aan de slag in een door de technologie bestuurde wereld die het creatief menselijk wezen beheerst. Maar niet bij AMVK. Haar werk beheerst de technologie hoewel ze er gebruik van maakt. Maar ze kijkt duidelijk vooruit. De twee voornoemde componenten maken de schilderijen tot synthese materiaal. Er straalt een eigentijdse kracht van uit. Er is geen andere reden waarom zij tot de top van de Belgische kunstwereld is doorgedrongen. Maar de macho’s delen deze nog graag op in vrouwelijke en mannelijke sekten en dat is spijtig want AMVK vecht in haar oeuvre tegen deze gedachte en moet dus gezien worden als iemand die deze clanvorming overstijgt. Haar benoemen als de beste “vrouwelijke” kunstenaar doet onrecht aan, ze is gewoon een van de beste Belgische kunstenaars van haar tijd.
Haar laatste tentoonstelling in de Zeno X Gallery te Antwerpen kreeg de titel “Het eigenaardige leven der dingen” mee. De titel bevestigt voornamelijk dat zij het onderzoek naar de evolutie der mensheid verder zet. Daarbij zet ze filosofische mijmeringen vaak om in hedendaagse gedachtesprongen. Haar nieuwe tentoonstelling in het M HKA legt gans deze 40 jarige evolutie bloot en maakt ruimte vrij voor nieuwe experimenten. Ze zal niet op haar spreekwoordelijke lauweren rusten.
En dan keer ik terug naar 1975. Het was een memorabele dag want diezelfde namiddag dienden wij Anne-Mie en Hugo de stad in te sturen want mijn echtgenote zou enkele uren later bevallen.
Roger D’Hondt
read online: http://welkunst.skynetblogs.be/archive/2018/02/26/amvk-palmt-het-m-hka-in-8806842.html#more
Related solo exhibitions: AMVK
1949 views