Anne-Mie Van Kerckhoven al 40 jaar kind aan huis bij kunstgalerie Zeno X: “De eerste expo was heavy, nu zou zoiets ondenkbaar zijn”

review by Frank Heirman.
published on 20 Jan 2022 in Gazet Van Antwerpen

---

1/ 2

Anne-Mie Van Kerckhoven al 40 jaar kind aan huis bij kunstgalerie Zeno X: “De eerste expo was heavy, nu zou zoiets ondenkbaar zijn”

Het jaar 2022 wordt een grand cru voor Anne-Mie Van Kerckhoven (70). In galerie Zeno X opent zaterdag een expositie die terugblikt op veertig jaar samenwerking. Volgende week huldigt de Antwerpse Academie de kunstenares en op 30 maart krijgt ze een eredoctoraat van de Universiteit Antwerpen. En zelfs in New York beweegt er wat.

Donderdag 25 februari 1982 opende Industriële typen in galerie Zeno X op de Leopold De Waelplaats. Het was de allereerste galerieshow van Anne-Mie Van Kerckhoven, en pas de vierde tentoonstelling ooit van de vandaag wereldwijd gereputeerde galerie van Frank Demaegd. Het betekende het begin van een veertig jaar durende samenwerking.

Die allereerste ontmoeting kwam toevallig tot stand. “Ik was met mijn partner Danny Devos tentoonstellingen gaan bekijken op het Zuid toen we in Zeno X terechtkwamen”, herinnert Van Kerckhoven zich. “Een prachtige ruimte: smal, hoog en lang met bruut beton als vloer, perfect voor het type werk dat ik maakte. Danny heeft me toen aangepord om te gaan vragen of ik er niet kon tentoonstellen. Tot dan had ik mijn werk enkel kunnen exposeren in boekenwinkels en bij kunstenaarsinitiatieven, nog nooit in een echte galerie.”

Heavy expo

Frank Demaegd, die als architect in Nederland werkte en de galerie na de uren openhield, toonde zich geïnteresseerd en beloofde langs te komen. Omdat er een geplande expositie wegviel, vond het debuut van Van Kerckhoven al enkele maanden later plaats. 

“Die expositie was behoorlijk heavy”, blikt Demaegd terug. “Met plexiwerken aan het plafond en op de vloer. Er hoorde ook een performance met industriële muziek bij. Ik zie Danny Devos nog op een wankele stelling staan. Overal zag je losliggende draden. Ondenkbaar nu. De eigenzinnigheid van Anne-Mie sprak me onmiddellijk aan. Ze was een buitenbeentje en is dat altijd gebleven.”

Spanningen

Toch verliep de relatie kunstenaar-galeriehouder niet rimpelloos. Na drie exposities verliet Van Kerckhoven de galerie omdat er geen schot in de verkoop kwam, en vooral omdat er geen uitnodigingen voor tentoonstellingen in musea arriveerden. 

“Kunstenaars zijn altijd gevoelig voor het succes van anderen”, duidt Demaegd. “Het heeft ook met de tijd te maken. In die periode was er geen belangstelling voor schilderkunst en al helemaal niet voor de aparte tekenkunst van Anne-Mie. Elke kunst vraagt zijn tijd om iets op gang te brengen.”

Dat moest Van Kerckhoven ondervinden. Zelfs toen Jan Hoet haar in 1988 in het museum van Gent uitnodigde, bleven verzamelaars afwachten, ook al pikte de kritiek haar werk op. “Is er al iets aan het bewegen, polste Jan Hoet me”, zegt Van Kerckhoven. “Dat is vakterminologie, maar er bewoog niets. Het heeft heel lang geduurd.”

Wél werd via Jan Hoet de band met Zeno X hersteld, en zou ze er tot vandaag om de twee à drie jaar exposeren. Ondertussen gaf ze les om haar visie aan een jongere generatie door te geven en voerde ze grootschalige overheidsopdrachten uit. Dat ging ten koste van ander werk. 

“Kunstenaar kan je alleen maar fulltime zijn om tot de essentie te komen”, besefte ze. Uiteindelijk waagde ze de sprong, ging een lening aan en stichtte haar eigen bedrijfje. 

Nu lukte het wel. Sinds 2008 volgden belangrijke museumtentoonstellingen elkaar op: in Brussel, Oostende en Antwerpen, maar ook uit de Verenigde Staten en vooral Duitsland kreeg ze uitnodigingen. Een jonge generatie ontdekte de vele lagen en technieken in haar werken. 

Vrouwenportretten

Om hun veertigjarige band te vieren, publiceert Zeno x een overzichtsboek en is vanaf zaterdag de tentoonstelling Placenta Saturnine Bercail te bezoeken, met werk van 1980 tot heden, bekende stukken maar ook grote pasteltekeningen die Van Kerckhoven aan zee maakte en een nieuwe serie complexe reliëfs waarin schilderkunst en digitale prints elkaar versterken.

“Op één na zijn het allemaal vrouwenportretten”, zegt Van Kerckhoven, “zodat de tentoonstelling een grote eenheid kreeg. Placenta in de titel slaat op de baarmoeder. Alles komt van binnen in mij en heeft te maken met een voortalige oerkennis. Saturnine verwijst naar Saturnus, de duistere planeet van de kunstenaars. Bercail is de schaapsstal, de thuisbasis Zeno X.”

Na veertig jaar blijft galeriehouder Frank Demaegd verrast door de frisheid en samenhang van het werk. “Ondanks de wisselende talen die Anne-Mie gebruikt, past alles bij elkaar. Van in het begin was het hele oeuvre in de kiem aanwezig. Misschien kwam het toen te vroeg. Vandaag inspireert haar bombardement van beelden en ideeën een nieuwe generatie. Op een groepstentoonstelling die nu in New York loopt, werden haar werken onmiddellijk verkocht. De tijd is rijp voor een solotentoonstelling in The Big Apple.”

www.zeno-x.com

Boekengeschenk en drukwerk in Academie

Van 24 tot 28 januari brengt de Antwerpse Academie een overzicht van drukwerk van Anne-Mie Van Kerckhoven. De kunstenares, die grafisch ontwerp aan de Academie studeerde, besteedde steeds veel aandacht aan affiches, magazines en boeken om haar kunst kenbaar te maken.

Tijdens de expositie wordt het boek Veerkracht thuis voorgesteld, dat masterstudent grafisch ontwerp Maxim Preaux samenstelde op basis van teksten en beelden van Anne-Mie Van Kerckhoven. Gedurende jaren bundelde de kunstenares haar kernideeën met het oog om ze ooit gratis ter beschikking te stellen van studenten. De Antwerpse Academie maakt die wens mogelijk en zal het boek als nieuwjaarsgeschenk aan studenten en personeel uitdelen.

---

read online: https://www.gva.be/cnt/dmf20220120_94693892

Related solo exhibitions: Placenta Saturnine Bercail
346 views